Fair play là gì?
Fair play là chơi đẹp. Đây là khái niệm áp dụng cho nhiều môn thể thao trong đó có bóng đá.
Fair play dùng để chỉ cách chơi đẹp giữa các vận động viên và giữa các đội bóng với nhau. Dù đề cao lối chơi hay cách hành xử đẹp tuy nhiên họ vẫn phải đảm bảo cống hiến hết mình để giành thắng lợi. Khi thi đấu thể thao, ai cũng muốn giành chiến thắng nhưng quan trọng phải thắng làm sao một cách công bằng, đẹp mắt và tôn trọng đối thủ lẫn khán giả.
Không chỉ chơi đẹp với đối thủ, cống hiến cho khán giả một trận đấu hay, các cầu thủ hay đội bóng còn phải tôn trọng trọng tài. Họ không có hành xi xúc phạm hay xâm hại đến thân thể của trọng tài trong bất cứ trường hợp nào. Mọi hành vi khiếu nại sẽ được giải quyết bởi các cơ quan có thẩm quyền.
Trước đây, đá Fair play chỉ là lời kêu gọi, không mang tính bắt buộc. Tuy nhiên hiện nay Fair play đã được quy định trong luật cụ thể, trong đó có bóng đá. Chính vì vậy dù muốn hay không muốn, cầu thủ vẫn bắt buộc phải thực hiện luật fair play.
Ý nghĩa của fair play?
Trước khi tìm hiểu giá trị và tầm quan trọng của fair play, hãy cùng nhau nhắc lại bản chất của thi đấu thể thao. Đây là một hoạt động giải trí mà còn mang lại nhiều giá trị văn hóa và xã hội quan trọng. Thi đấu thể thao khuyến khích các phẩm chất tích cực của các vận động viên hay tập thể như sự kiên nhẫn, kiên trì, tôn trọng, công bằng, và lòng tự trọng. Nó cũng giúp giáo dục tinh thần thể thao và các quy định trong môn thể thao đó.
Xuất phát từ bản chất của thi đấu thể thao mà giá trị của fair play được làm rõ. Ngày nay khi áp lực về thành tích quá lớn, các cầu thủ và các tập thể đã quên mất bản chất của thể thao mà đề cao lợi ích của cá nhân.
Fair play ra đời để đảm bảo cân bằng tính cạnh tranh và sự công bằng, đạo đức, giá trị đẹp của thể thao. Dưới đây là một số ý nghĩa cơ bản của fair play.
Tôn trọng đối thủ: Fair play ra đời khuyến khích các cầu thủ và đội bóng tôn trọng lẫn nhau.
Tuân thủ các quy định: Fair play ra đời cũng đảm bảo các cầu thủ tuân thủ các luật lệ nhất định trong môn thể thao mà họ tham dự.
Chấp nhận kết quả: Dù kết quả ra sao thì việc tuân thủ Fair play vẫn giúp họ cảm thấy hài lòng với những gì đã làm được. Sự cố gắng, lỗ lực trong thi đấu không đồng nghĩa với việc bất chấp để giành chiến thắng.
Gắn kết tinh thần đồng đội: Fair play giúp tinh thần đồng đội được đẩy lên cao. Không chỉ tôn trọng đối thủ mà trong nội bộ đội bóng, việc các thành viên đều có cùng mục tiêu và tôn trọng sự đóng góp của nhau để đạt được thành công chung.
Xây dựng cộng đồng thể thao văn minh: Fair play là hành động nhỏ của mỗi vận động viên, mỗi tập thể nhưng lại mang ý nghĩa lớn lao. Điều này giúp cho cộng đồng thể thao ứng xử một cách văn minh, giúp thể thao trở về giá trị tốt đẹp của nó là tạo ra giá trị văn hoá và xã hội.
Luật fair play trong bóng đá
Luật fair play trong bóng đá chỉ được áp dụng trong vài năm trở lại đây khi Liên đoàn bóng đá thế giới FIFA nhận thấy những sai lệch trong quá trình vận động và phát triển của môn thể thao vua. Theo đó Luật fair play áp dụng để trừng phạt những cá nhân và tập thể thi đấu thiếu tôn trọng đối thủ, có hành vi không đẹp. Ngược lại Luật fair play cũng áp dụng để tôn vinh những cá nhân và tập thể thi đấu có hành động cao thượng, đáng tôn trọng.
World Cup 2018 là lần đầu tiên luật thi đấu fair play được liên đoàn bóng đá thế giới áp dụng. Đến nay bộ luật này vẫn nhận được sự ủng hộ lớn của người hâm mộ bóng đá trên toàn thế giới.
Thành tích các đội bóng trên bảng xếp hạng cũng bị ảnh hưởng bởi điểm fair play. Trong trường hợp các chỉ số như tổng điểm, hiệu số bàn thắng, thành tích đối đầu bằng nhau thì chỉ số chơi fair play sẽ được tính đến.
Fair play được áp dụng và tính điểm khá chặt chẽ, dựa trên số thẻ mà đội bóng đó nhận được. Cụ thể cách tính điểm Fair play được tính nhưu sau:
- Thẻ vàng – Đội bóng bị trừ 1 điểm.
- Thẻ đỏ gián tiếp – Đội bóng bị trừ 3 điểm.
- Thẻ đỏ trực tiếp – Đội bóng bị trừ 4 điểm.
- Thẻ vàng và thẻ đỏ trực tiếp – Đội bóng bị trừ 5 điểm
Kể từ khi luật Fair play được áp dụng thì số lượng thẻ vàng, thẻ đỏ của các đội bóng bóng đá giảm đi rõ ràng. Chính vì vậy FIFA đã quyết định áp dụng bộ luật này cho tất cả các giải đấu lớn nhỏ trên toàn thế giới.
Fair play quy định bằng thẻ xanh trong bóng đá
Thẻ xanh trong bóng đá là hình thức ghi nhận trực tiếp hành động Fair play của một cầu thủ hoặc một đội bóng. Thẻ xanh được áp dụng chính thức vào năm 2016 ở Ý. Dù là phần thưởng cho hành động đẹp của cầu thủ nhưng thẻ xanh chỉ mang tính biểu tượng và không mang ý nghĩa về mặt thành tích.
Hiện nay luật Fair play của FIFA vẫn chưa chính thức công nhận thẻ xanh. Tuy nhiên ở một số giải đấu, hình thức tặng thẻ xanh vẫn xuất hiện. Cụ thể vào năm 2016, Cristiano Galano là cầu thủ đầu tiên nhận thẻ xanh khi anh thừa nhận rằng cú sút của mình không dẫn tới pha phạt góc.
Công cụ hỗ trợ fair play trong bóng đá
Theo ghi nhận từ keonhacai66, hiện nay có rất nhiều công cụ hỗ trợ trọng tài trong việc xác định cầu thủ hay đội bóng có chơi Fair play hay không, trong đó phải kể đến công nghệ hỗ trợ trọng tài VAR. Từ khi xuất hiện VAR, các trận đấu giảm đi rõ rệt trường hợp đánh nguội, chơi xấu, thiếu tôn trọng đối thủ… Công cụ này cũng làm cho bóng đá trở nên đẹp hơn và trở về đúng bản chất – giá trị của một môn thể thao.
Giải pháp để fair play trong bóng đá được nâng cao
Dù bóng đá được áp dụng bởi công nghệ nhưng fair play vẫn cần được xuất phát bởi chính suy nghĩ và hành vi của mỗi cầu thủ. Dưới đây là một số giải pháp để fair play trong bóng đá được nâng cao:
Giáo dục và tuyên truyền: Đây là một trong những giải pháp quan trọng để tính fair play trong bóng đá được nâng cao. Cả cầu thủ, huấn luyện viên, trọng tài và người hâm mộ cần hiểu rõ về giá trị và lợi ích của fair play trong bóng đá.
Đặc biệt với những người đứng đầu như đội trưởng, huấn luyện viên, các nhà quản lý phải có trách nhiệm làm gương trong việc thể hiện fair play và tuân thủ nguyên tắc đạo đức trong môi trường thi đấu.
Tăng cường công tác giám sát: Để đảm bảo việc tuân thủ fair play, cần có hệ thống giám sát nghiêm ngặt và áp dụng các biện pháp trừng phạt thích hợp đối với những hành vi chơi xấu và thiếu tôn trọng đối thủ. Đội ngũ trọng tài cũng cần phải luôn đề cao tính fair play thay vì quá tập trung đến chuyên môn.
Xem xét nâng cao giá trị của Fair play trong xếp hạng thành tích: Hiện nay giá trị của Fair play trong xếp hạng thành tích các đội bóng vẫn chưa thực sự được đề cao. Chính vì vậy vẫn còn xảy ra các tình huống xem thường đối thủ và hành vi thiếu chuẩn mực.
Xem thêm:
Ví dụ cụ thể về fair play trong bóng đá
Ví dụ 1:
Tại World Cup 2022, đội tuyển Nhật Bản đã đi tiếp vào vòng 16 đội nhờ có chỉ số fair play tốt hơn Senegal, dù có bằng điểm số, hiệu số bàn thắng bằng nhau, thành tích đối đầu bằng nhau. Nhật Bản là đội sở hữu ít thẻ phạt hơn ở vòng bảng so với Senegal (4 so với 6).
Ví dụ 2:
Đội tuyển nữ Việt Nam đã vinh dự nhận giải Fair Play 2022 nhờ nỗ lực vượt qua khó khăn tại vòng chung kết Asian Cup 2022 ở Ấn Độ. Những cô gái sao vàng đã vượt qua khó khăn là cơn bão Covid-19 để kiên cường thi đấu để làm nên lịch sử - lần đầu tiên giành vé dự World Cup.